Zevrak ile Ebru / Halid Ziya Uşaklıgil
Güvercin sahibinin, önüne geçilemez, galebe çalınamaz bir merakı
vardı: İkide bir de tuhaf çeşitlerden yavrular almak için çiftleri birbirinden
ayırır, Şaminin erkeğini kesmenin dişisine, ötekinin dişisini berikinin
erkeğine eş etmek için onları yeni sevdalariyle mahfî ve mestur birer zifaf
yerine kapardı. Bir gün bu merakına Zevrak'la Ebrû hedef oldu. Çırpınarak
i'tiraz etdim. Onlar kümesin en genç, en âşık, en mesûd, hattâ en güzel
çiftiydi. Onlara ilişmek bir parça da bana ilişmek gibiydi. O, mutlaka
fikrinde galebe çalmak için öyle sebepler buldu ki bana mağlûp olmak lâzım
geldi. Ebrû gök mâî bir erkekle, Zevrak bir dişi sarı ile kapandılar. O, bana
bu aşk fâciasından beklenen neticenin hemen zaferini ilân eden bir sesle:
«Bakınız ne güzel yavrular alınacak...» diyordu.
Ben artık bütün kümesi unutmuştum; yalnız bu mahbus çiftlerle meşgul
oluyor, şu hicran devresinde onların bîçâre mecruh kalplerini hisse
çalışıyordum. Zevrak'la Ebrû'ya verilen yeni eşler, eşsizdiler. Kendilerinin
mahremiyeti dâiresine tahsis olunun yeni eşlere hemen sevda ihsas etmek
gayretine düştüler: Gök mâî Ebrû'nun etrafında kuyruğunu sürterek, göğsünü
şişirerek yaşamak sevmek demek olduğunu izaha çalışıyor, sarı muhteriz
taşkınlıklarla Zevrak'ın boynuna gagalıyordu. Fakat ötekiler!.. Ötekiler gûyâ
ağlıyorlardı. Kafesin köşesine büzülmüş, başlarını içeri çekmiş, ağır ağır
kapanarak artık hayatı görmemek isteyen gözleri bulanmış, yemek içmek bile
düşünmeyerek, mateme upramış bedbaht sevdalarına sakit yaşlar döküyorlardı.
Bir sabah Ebrû'nun kafesinde hayret edecek bir şey gördüm: Ebrû yeni
âşıkının ağzını öpüyordu. Nasıl? Ebrû, sen de ah, mini mini kadın, sen de o
sadakat yeminlerini unutan kadınlara benziyordun, değil mi?
O gün güvercinin sahibine anif bir sesle haber verdim: «Şimdi artık
Ebrû'yu çıkarabilirsiniz, yeni âşıkıyle uyuşuyor.» O, güldü, ötekini sordu:
«Zevrak, Zevrak ne yapıyor?» Şübheli bir sesle: «Şimdilik hâlâ düşünüyor!»
dedim.
Bunu şübheli bir sesle söylediğime ne kadar hatâ etmişim! Zavallı
Zevrak! İşte senin hâtırandan aflar diliyorum. Fakat o vefasızdan sonra nasıl
hükmedebilirdim ki, yeni mâşukanın bütün tesliyetleri, bütün okşayışları
neticesiz kalacak; sen haftalarca o sevda fâciasının, o hıyanetin matemleriyle
yüreğinin yaralarını zehirliye zehirliye, her dakika bir parça daha ölerek,
bir parça daha bu hayattan, bu hayatın yalan aldatan saâdetlerinden kaçarak,
eriyeceksin, biteceksin?..
Evet, Zevrâk teverrüm etti, hiç bir şey değil, teverrüm etti; ne
yanındakine, ne kafesin bir tarafından görünen semâya, hattâ kafesin ters
tarafından gelerek kayıtsız, fütursuz bir nazarla içeriye bakmağa çalışan
Ebrû'nun gölgesine bile küçük bir iltifat nigâhını israf etmeyerek, hep o
köşesinde ıslanmış bir kuş mazlumiyetiyle can çekişerek, Zevrak, bir gün son
nefesiyle gagasını açtı; bir küçük şikâyet sesi, ufak bir gu!... bile çıkmadan
öldü.
Biçâre sevda kurbanı!.. O zaman bana bu fâcia, bir güvercin, bir
Zevrak olmak için ne büyük bir arzû vermiş idi! Ben de öyle mes'ud bir
sevdadan sonra onun hicranıyle erimek ölmek isterdim; ben de bir birinciden
sonra saâdet aramamak düşünürdüm; fakat anlaşılan bu mes'elede Zevrak'tan
ziyade Ebrû'nun felsefesinde isabet var!..
Halid Ziya Uşaklıgil
Bir Yazın Tarhisi, İst., 1941, Hilmi Ktbv., s.105-111
Halid Ziya Uşaklıgil'in 'Zevrak ile Ebru' hikayesi
http://epigraf.fisek.com.tr/index.php?num=332
Emre Sururi tarafından, 12/02/2001 tarihinde gönderildi.
Epigraf: Online Türkçe Edebiyat Arşivi | http://epigraf.fisek.com.tr
| epigraf | Bir önceki eser: Aşk-ı Memnu / Halid Ziya Uşaklıgil |
| Bir sonraki eser: Topal Kulı / Hulki Aktunç |