Otuz Yaşındaki Kadın / Honore de Balzac
Charles, Madam d'Aiglemont'u düşünceli buldu. Yüreğin tatlı büyleriyle
insanı kandırabilen bir içtenlikle, ona "Neyiniz var?" diye sorunca, Markiz,
delikanlıya bir yanıt vermekten çekindi. Ruhlarının tamamıyla anlaştığını
gösteriyordu bu güzel soru. Markiz, kadınlara özgü içgüdüyle yakınmanın ya da
gizli mutsuzluğundan söz etmenin, genç adama bir bakıma yüz vermek olacağını
sezdi. Eğer ağızlarından çıkan sözlerden her biri, daha şimdiden her ikisi
için de aynı anlamı taşıyorsa, Markiz ayağını bir uçuruma atmak üzere değil
miydi? Berrak ve ışık dolu bir gözle kendi içindekileri görüp, sustu.
Vandenesse de onun sessizliğine uydu.
Ama sonunda, sözlerin söyleyemediğini gözler söylemeye başlayınca,
korkan Markiz:
- Rahatsızım, dedi.
Charles, sevgiyle dolu, son derece heyecanlı bir sesle:
- Bedenle ruh birbirine bağlıdır, diye karşılık verdi. Her şey
birbirine bağlıdır. Eğer mutlu olsaydınız, genç ve taptaze olurdunuz. Aşk sizi
birçok şeyden yoksun bırakmış. Bunları neden geri istemiyorsunuz? Yaşamınız
daha başlamak üzere, oysa siz onun bittiğini sanıyorsunuz. Kendinizi bir
dostun eline bırakın. Sevilmek öyle tatlıdır ki!
Madam d'Aiglemont:
- Ben yaşlandım bile, dedi. Onun için şimdiye değin dert çektiğim
gibi, bundan sonra da dert çekmem için hiçbir neden yok. Sevmek gerek
diyorsunuz. Ama ben ne sevmeliyim, ne de sevebilirim. Gerçi dostluğunuz
yaşamıma biraz haz veriyor, siz bir yana, hiç kimse hoşuma gitmiyor; ama hiç
kimse anılarımı unutturamaz bana. Bir dostu kabul eder; ama bir sevgiliden
kaçarım. Sonra, yıpranmış bir yüreğe karşılık, taptaze bir yürek almak,
paylaşamayacaüım hayalleri hoş görmek, inanmayacağım ya da yitirmekten
korkacağım bir mutluluğa neden olmak, benim açımdan dürüst bir davranış
olabilir mi? Belki o duygularına kapılmışken, ben hesaplar yapacağım. Benim
anılarım, onun hazlarına bir engel olabilir. Hayır, görüyorsunuz ki, ilk aşkın
yerini hiçbir şey alamaz. Sonra, tüm bunları göz önünde tutarak, hangi erkek
yüreğimi isteyebilir benden?
Bu korkunç ve cilveli sözler, aklın son çabasıydı.
«Eğer cesareti kırılırsa, tek başıma ve anılarıma bağlı kalırım o
zaman.» Kadının yüreğinde bu düşünce, bir yüzücünün akıntıya kapılmadan önce
yakaladığı çok ince bir söğüt dalı gibiydi.
Vandenesse, bu kesin kararı duyunca, elinde olmadan ürperdi. Onun bu
ürperişi, geçmişte döktüğü tüm dillerden daha fazla etkiledi Markizin
yüreğini. Kadınlara en çok dokunan şey, erkeklerde bu tür incelikler,
kendilerinki kadar güzel duygular görmek değil midir? Zarif ve ince
davranışlar, bir incelik belirtisidir kadınlarda. Onun için Madam
d'Aiglemont'a göre, Charles'ın tutumu gerçek bir aşkı gösteriyordu. Markiz
açısından, Vandenesse'in çektiği acının yoğunluğu, onun duyduğu aşkın
yoğunluğunu kanıtlamaktaydı.
Genç adam soğuk bir tavır içine girdi:
- Belki hakkınız var, dedi. Yeni bir aşk, yeni bir dert demektir.
Sonra konuyu değiştirip, gelişigüzel şeylerden söz etti; ama altüst
olduğu belliydi... Madam d'Aiglemont'u son kez görüyormuş gibi, ona yoğun bir
dikkatle bakıyordu. Sonunda heyecanla:
- Elveda Madam, diyerek ondan ayrıldı.
Markiz, sırrını ancak bazı seçkin kadınların bildiği ince bir
cilveyle:
- Yine beklerim, dedi.
Genç adam, karşılık vermeden odadan çıktı.
Charles'ı karşısında göremeyince boş kalan iskemlesi, onun adına
konuşunca, Madam d'Aiglemont bin pişman oldu; kendini haksız buldu. Bir kadın,
kötü davrandığını ya da soylu bir ruhu kırdığını sanınca, içindeki aşk dev
adımlarla ilerler. Aşk sözkonusu olduğu zaman, kötü duygulara hiç aldırmamalı;
çünkü o kötü duygular çok hayırlıdır eninde sonunda. Kadınlar, kötü şeylerle
karşılaşınca değil, erdemli davranışlarla karşılaşınca teslim olurlar.
"Cehenneme giden yol iyi niyetlerle döşelidir" sözü, din dersi veren bir
kişinin ortaya attığı aykırı bir düşünce değildir. Vandenesse birkaç gün
gelmedi. Markiz, her akşam buluştukları saatte, vicdan azabıyla dolu bir
sabırsızlıkla onu bekliyordu. Mektup yazmak, duyduklarını açığa vurmak
olacaktı. Üstelik içgüdüleriyle, Vandenesse'in gene geleceğini seziyordu.
Altıncı gün, uşak, Vandenesse'in geldiğini haber verdi. Markiz, şimdiye değin
bu adı böyle bir hazla duymamıştı hiç. Kendi sevincinden korktu:
- Beni iyice cezalandırdınız, dedi.
Vandenesse ona şaşkın şaşkın baktı:
- Cezalandırdım mı? diye yineledi. Neden?
Charles, Madam d'Aiglemont'un ne demek istediğini pekala anlıyordu.
Ama mademki Markiz, onun çektiği acıların farkındaydı, genç adam, bunun öcünü
ondan almak istiyordu.
Madam d'Aiglemont gülümseyerek sordu:
- Neden beni görmeye gelmediniz?
Charles, bu soruyu doğrudan doğruya yanıtlamamak için başka bir soru
sordu:
- Demek kimseyi görmediniz?
- Dün M. de Ronquerolles ve M. de Marsay; bu sabah da küçük D'Esrignon
iki saat kadar buradaydılar. Madam Firmiani'yi ve kızkardeşiniz Madam de
Listomère'i de gördüm galiba.
Gene bir acı! En hafif belirtisi korkunç bir kıskançlık olan, sevilen
insanı aşka yabancı her şeyden uzaklaştırmak için sürekli bir istek olan,
saldırgan ve zalim bir zorbalıkla sevmeyenlerin hiç anlayamayacakları bir
acı!..
Vandenesse kendi kendine:
- Ne?! diyordu. Demek konuklarını ağırladı, güler yüzlü insanlar
gördü; onlarla konuştu. Bense tek başınaydım, mutsuzdum o sırada.
Derdini içine gömdü; denize atılan bir tabut gibi, yüreğinin
derinlerine attı sevdasını. Bazı düşünceler, uçup giderken öldüren asitler
gibi, hızla gelip geçiyordu aklından. Dile gelemeyen düşüncelerdi bunlar.
Charles'ın yüzü karardı. Madam d'Aiglemont, kadınlara özgü bir içgüdüyle,
anlayamadığı bu hüznü paylaştı. Onun acı çekmesini istememişti. Charles bunun
farkına vardı. Sevdalı kişilerin tartışmaktan hoşlandıkları varsayımında
olduğu gibi, doğrudan doğruya onu ilgiilendiren bir konu değilmiş gibi, kendi
durumundan, kıskançlığından söz etti. Markiz, her şeyi anladı; anlayınca da
öyle bir heyecanlandı ki, gözyaşlarını tutamadı. İşte o zaman, aşkın cennetine
girdiler. Ömrümüz iki büyük nokta üstünde, yani sevinçle, acı üstüne kuruldur.
Cehennemle cennet de bu iki noktayı dile getiren iki büyük şiirdir. Mutluluk
bir bütün olduğu için, duygularımızın sonsuzluğunu yansıtan cennet konusunda
bazı ayrıntılardan başka ne verilebilir ki? Oysa cehennem, çektiğimiz
acıların, sonsuz işkencelerimizin bir örneği değil midir? Bu acıların her biri
başka olduğundan, şiir biçimine dökebiliriz bunları.
İki sevdalı başbaşaydılar bir akşam. Yan yana oturmuş, sessizce
gökyüzünün en güzel görüntülerinden birini, güneşin son ışıklarıyla altına ve
kızıla dönüşen berrak havayı seyretmekteydiler. Günün bu anında, ışığın yavaş
yavaş azalması, insanda tatlı duygular uyandırır. Tutkularımız hafif hafif
titrer. Sessizliğin içinde, tam ne olduğunu bilmediğimiz yoğun bir heyecanın
huzursuzluğunu tadarız. Belli belirsiz biçimlere girerek bize mutluluğu
gösteren doğa, bu mutluluk yanımızda ise ondan haz almamızı; bizden biraz
uzaktaysa pişman olmamızı ister. Bu büyülü anların tatlı uyumu, içimizdeki
isteklerle kaynaşır. Bu ışık perdesinin altında, yüreğin özlemlerine karşı
koymak güçtür. O anlarda yüreğin özlemleri öyle bir büyüler ki insanı! Dert
hafifler, sevinç insanı sarhoş eder, tatlı bir huzur insanı ezer o anlarda.
Akşamın görkemi, gönüllerde gizlenenlerin açığa çıkmasına yardımcı olur.
Göklerin sonsuzluğunu yansıtan gözler konuşmaya başlayınca, sessizlik
konuşmaktan da daha tehlikeli olur. Eğer insan konuşursa, en önemsiz sözün
bile karşı konulmaz bir gücü vardır. Seslerde aydınlık, gözlerde kızıl bir
ışık yok mudur o sırada? Gökyüzü sanki içimizde değil midir? Ya da biz,
kendimizi gökyüzünde sanmaz mıyız? Vandenesse ile Julie - çünkü birkaç gündür
Charles dediği delikanlının ona Julie demesine izin vermişti- konuşuyorlardı.
Ne var ki, asıl konudan bir hayli uzaklaşmışlardı. Söyledikleri sözcüklerin
anlamını artık bilmemekle beraber, bu sözcüklerin altında saklanan gizli
düşünceleri büyük bir hazla dinliyorlardı. Markizin eli, Vandenesse'in
avucundaydı; Julie, bunun bir lütuf olduğunu düşünmeden, elini genç adam
bırakmıştı.
Olağandışı dağların yamaçlarını renklendiren, karlar, buzlar ve kurşun
renkli gölgelerle dolu o görkemli görüntülerden birini seyretmek için, beraber
eğildiler. Kızıl alevlerle çeşit çeşit siyahlığın yoğun karşıtlıklarıyla
oluşan, gökyüzüne eşsiz ve gelip geçici bir şiirsellik veren tablolardan
biriydi bu. Yeniden doğan güneşi saran şahane bir kundak; can çekişen güneşi
saran güzel bir kefendi bu! O sırada Julie'nin saçı, Vandenesse'in yanağına
değdi hafifçe. Julie, fena halde ürperdi; delikanlı ondan daha da fazla
ürperdi. İkisi de, anlatılamayacak bir bunalıma varmışlardı yavaşça. İnsan
böyle bir nöbete tutulunca, sessizlik bedene öyle keskin bir duyarlık verir
ki; yüreğimiz kederliyse, en küçük bir darbe gözyaşları döktürür, hüznümüzü
coşturur. Yüreğimiz, sevdanın başdönmelerine kapılmışsa da, akıllara sığmaz
hazlar tattırır bize. Julie, nerdeyse farkına varmadan, dostunun elini sıktı.
Bu cesaret verici davranış, çekingen aşığı yüreklendirdi. O anın sevinçleri,
geleceğin umutları, her şey, bir tek heyecanın içinde kaynaştı. Madam
d'Aiglemont'un yanağını uzatarak aldığı iffetli ve çekingen öpücüğün heyecanı,
ilk okşayışın heyecanıydı. Önemsiz görünen bu öpücüğün, aslında çok güçlü bir
etkisi vardı; çok tehlikeliydi bu öpücük. Bu öpücüğün yapmacık ve sahte
olmayışı, ikisini de felekate sürükledi. Yasa adına ne varsa her şeyin
ayırdığı, doğada güzel olan her şeyin birleştirdiği iki güzel ruhun
anlaşmasıydı bu öpücük.
Honore de Balzac
Otuz Yaşındaki Kadın, Çev: Mina Urgan
Honore de Balzac'ın 'Otuz Yaşındaki Kadın' romanından bir bölüm
http://epigraf.fisek.com.tr/index.php?num=690
Emre Sururi tarafından, 11/09/2001 tarihinde gönderildi.
Epigraf: Online Türkçe Edebiyat Arşivi | http://epigraf.fisek.com.tr
| epigraf | Bir önceki eser: Goriot Baba / Honore de Balzac |
| Bir sonraki eser: Günlükler / Jean Paul Sartre |